Kaakpijn

Inleiding

Kaakpijn is een veelvoorkomende klacht binnen het menselijk lichaam en behoort tot de meest voorkomende klachten in de tandheelkundige en orofaciale praktijk. De pijn kan variëren van lichte irritatie tot chronische pijn die langdurig aanhoudt en de kwaliteit van leven beïnvloedt. Veel patiënten beschrijven dat de pijn voelt als een zeurende of stekende sensatie die toeneemt bij kauwen, praten of gapen. Soms straalt de pijn uit naar het gezicht, hoofd of nek, wat men uitstralende pijn noemt.

Kaakpijn kan plotseling ontstaan, bijvoorbeeld na een kaakletsel, maar ook geleidelijk door overbelasting of verkeerde mondgewoontes zoals tandenknarsen of nagelbijten. In sommige gevallen is de kaak zó gespannen dat de mond niet goed opent — wat bekend staat als een beperkte mondopening of het gevoel dat de kaak zit vast.

Omdat kaakpijn verschillende oorzaken kan hebben, is een juiste diagnose belangrijk. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat aandoeningen aan het kaakgewricht, de spieren en tanden vaak samen de grondslag vormen van de klachten. Een zorgvuldig onderzoek door een tandarts of kaakfysiotherapeut is daarom noodzakelijk.

Oorzaken van Kaakpijn

Kaakpijn kent verschillende oorzaken. In veel gevallen liggen meerdere factoren aan de pijn ten grondslag. Enkele belangrijke oorzaken zijn:

1. Tandheelkundige aandoeningen
Tandheelkundige problemen zoals gaatjes, ontstoken tandvlees, beschadigde tanden of een abces kunnen kaakpijn veroorzaken. Wanneer de pijn enkele dagen aanhoudt of verergert bij kauwen, is het verstandig om naar de tandarts of huisarts te gaan. Soms is een wortelkanaalbehandeling of andere tandheelkundige behandeling nodig om het gebit te herstellen.

2. Temporomandibulaire disfunctie (TMD)
TMD is een verzamelnaam voor aandoeningen aan het kaakgewricht en de omliggende spieren. Symptomen zijn onder meer vermoeide kauwspieren, pijnlijke kauwspieren en kaakgewricht pijn bij beweging van de kaken. Ook kunnen er schurende geluiden of een scheve mondopening optreden. Spanning, stress en overbelasting van de spieren zijn vaak onderliggende factoren die leiden tot deze kaakklachten.

3. Kaakletsel of schuine belasting
Een directe klap of ongelijke belasting van de kaak kan leiden tot aanhoudende pijn, zwelling en moeite met het openen van de mond. Soms ontstaat een verkeerde stand van het gewricht, waardoor de mond niet goed sluit of er klikgeluiden optreden. Bij ernstige gevallen kan een CT-scan worden uitgevoerd om schade aan bot of gewricht uit te sluiten.

4. Stress en verkeerde mondgewoontes
Langdurige stress kan leiden tot tandenknarsen, kaakklemmen en andere verkeerde mondgewoontes zoals overmatig kauwgom kauwen of nagelbijten. Deze gewoontes veroorzaken een continue spierspanning in de kaken, wat de kaak overbelast en pijnklachten in de spieren en gewrichten veroorzaakt.

5. Malocclusie (verkeerde beet)
Wanneer de tanden niet goed op elkaar passen, ontstaat er een ongelijke druk op de kaken. Deze schuine belasting kan leiden tot pijn in het kaakgewricht, vermoeidheid van de kauwspieren en zelfs hoofdpijn. Een orthodontische behandeling kan nodig zijn om de beet te corrigeren.

6. Ontstekingsziekten en neurologische aandoeningen
Ontstekingsziekten zoals artritis of aandoeningen zoals trigeminus neuralgie kunnen eveneens kaakpijn veroorzaken. Trigeminus neuralgie is een aandoening van de aangezichtszenuw die hevige, stekende pijn veroorzaakt aan één kant van het gezicht.

7. Andere oorzaken
Naast bovengenoemde aandoeningen kunnen ook infecties, overbelasting door taai voedsel of harde dingen, of zelfs spanning in de nekspieren bijdragen aan de pijn. Het is belangrijk dat patiënten die langdurig pijn ervaren of bij wie de pijn niet afneemt met pijnstillers, medische hulp zoeken bij de tandarts, kaakchirurg of huisarts.

---

👉 Volgend deel (Diagnose, Behandeling & Zelfzorg) volgt direct hieronder.

Diagnose van Kaakpijn

Een juiste diagnose is essentieel om de oorzaak van kaakpijn vast te stellen. Vaak begint dit met een bezoek aan de tandarts of huisarts, die de pijnklachten beoordeelt en bepaalt of verder onderzoek nodig is.

Medische anamnese en lichamelijk onderzoek
De zorgverlener vraagt naar de duur, locatie en intensiteit van de pijn. Ook wordt onderzocht of de pijn voelt als uitstralend, zeurend of scherp. Vervolgens wordt gekeken naar de beweeglijkheid van de kaak, de stand van het gebit en de spanning van de kauwspieren. Soms wordt de kaak tijdens het openen beluisterd om te controleren op klikkende of schurende geluiden die kunnen wijzen op problemen in het kaakgewricht.

Beeldvormende diagnostiek
Om aandoeningen van het gewricht of omliggende structuren beter in beeld te brengen, kan een CT-scan, MRI of röntgenonderzoek worden uitgevoerd. Uit onderzoek blijkt dat deze technieken helpen om afwijkingen aan het kaakgewricht en omliggende spieren vroegtijdig te detecteren.

Overleg met specialisten
Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak kan verwijzing plaatsvinden naar een kaakchirurg, orofaciaal fysiotherapeut of de polikliniek mondziekten. In sommige gevallen kan ook overleg met een reumatoloog of neuroloog zinvol zijn, bijvoorbeeld bij trigeminus neuralgie of andere neurologische aandoeningen.

---

Behandelingsmogelijkheden voor Kaakpijn

De behandeling bestaat uit meerdere onderdelen, afhankelijk van de oorzaak. Een combinatie van medische behandeling, fysiotherapie en zelfzorgmaatregelen geeft vaak het meest positieve resultaat.

Medicatie
Bij aanhoudende pijn kunnen pijnstillers en ontstekingsremmers helpen om de pijnklachten te verminderen. In sommige gevallen worden spierverslappers of andere medicijnen voorgeschreven om de spanning in de kauwspieren te verlagen.

Fysiotherapie en oefeningen
Fysiotherapie richt zich op het verbeteren van de mobiliteit van de kaak en het versterken van de spieren. Specifieke oefeningen helpen om overbelasting te verminderen en de functie van het gewricht te herstellen. Regelmatige uitvoering van deze oefeningen kan leiden tot verlichting van pijn en stijfheid.

Amstel Dental werk samen met fysiotherapeut Paul Klaver en heeft spreekuren voor behandeling in Bussum.

Tandheelkundige behandeling
Wanneer kaakpijn wordt veroorzaakt door gebitsproblemen of een verkeerde beet, kan de tandarts restauratieve behandelingen uitvoeren of een beugel adviseren. Ook kan het dragen van een op maat gemaakte spalk nuttig zijn bij tandenknarsen of kaakklemmen. Dit helpt het gewricht te ontlasten en verdere slijtage van tanden te voorkomen.

Stressmanagement en leefstijl
Omdat stress en spanning vaak aan de basis liggen van kaakklachten, is het belangrijk om ontspanningstechnieken toe te passen. Ademhalingsoefeningen, meditatie en het vermijden van overmatig kauwgom kauwen helpen de belasting van de kaken te verminderen. Het eten van zacht voedsel in plaats van taai vlees of oude kaas voorkomt extra druk op de kauwspieren.

Chirurgie
In zeldzame gevallen waarin conservatieve behandelingen niet effectief zijn, kan een chirurgische ingreep aan het kaakgewricht worden overwogen. Dit wordt enkel gedaan na uitgebreid overleg tussen de patiënt en de behandelend specialist.

---

Levensstijlveranderingen en Zelfzorg

Zelfzorg speelt een belangrijke rol bij het voorkomen en verminderen van kaakpijn. Enkele praktische adviezen zijn:

• Vermijd het eten van harde dingen en taai voedsel die de kaakspieren extra belasten.
• Probeer niet te praten of kauwen wanneer de mond pijn doet of de kaak zit vast.
• Let op een goede houding tijdens werk en slaap, om schuine belasting van de kaken te vermijden.
• Beperk verkeerde mondgewoontes zoals nagelbijten en tanden knarsen.
• Gebruik eventueel warme kompressen op de pijnlijke plek om de spieren te ontspannen.
• Raadpleeg een tandarts of kaakfysiotherapeut als de pijn enkele dagen aanhoudt of verergert.

Een kaakfysiotherapeut kan helpen met manuele therapie, spierontspannende technieken en advies over het evenwicht tussen rust en belasting.

---

Conclusie

Kaakpijn is een complexe aandoening met verschillende oorzaken, waaronder spierproblemen, gewrichtsaandoeningen, stress en gebitsafwijkingen. Een juiste diagnose en een combinatie van medische behandeling, fysiotherapie, leefstijlaanpassing en zelfzorg leiden meestal tot vermindering van pijnklachten en herstel van de kaakfunctie.

Wie last heeft van aanhoudende of uitstralende pijn, een beperkte mondopening of een kaak die vastzit, doet er goed aan een huisarts of tandarts te raadplegen. Vroegtijdige herkenning en behandeling bieden de grootste kans op een positief resultaat en voorkomen dat de klachten chronisch worden.